Σε κίνδυνο η δημόσια υγεία από σοβαρή μόλυνση στον υδροφόρο ορίζοντα

Σωρεία επιστημονικών μελετών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, του ΙΓΜΕ, του Γενικού Χημείου του Κράτους ακόμα και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης διαπιστώνουν τη σοβαρή μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής με εξασθενές χρώμιο κι άλλα βαρέα μέταλλα. Παρόλα αυτά, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου... γνωμάτευσε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος! Οι πολίτες της περιοχής αναγκάστηκαν τελικά να υποβάλλουν αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη, ώστε το ζήτημα της ρύπανσης στην περιοχή του Ασωπού ποταμού και ειδικά ό,τι αφορά στην αγροτική παραγωγή της περιοχής, να αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά σύμφωνα με την τρέχουσα επιστημονική γνώση και τα όσα ορίζει η εθνική και κοινοτική νομοθεσία.

Στην αναφορά τους οι φορείς της περιοχής (ΙΤΑΠ, «Πολίτες για την αειφορία» κ.λπ.) τονίζουν, μεταξύ άλλων ότι:

Τον Αύγουστο του 2007 από αναλύσεις που διενήργησε το Γενικό Χημείο του Κράτους, αποκαλύφθηκε ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής των Οινοφύτων είναι ρυπασμένος με εξασθενές χρώμιο και άλλα βαρέα μέταλλα.

Ηδη από το 1990 στη μελέτη του Πολυτεχνείου «Υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων νερών στη βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων Βοιωτίας» (υπό Δ.Ξ. Σταυρόπουλο) η ποιότητα των υπόγειων νερών της περιοχής χαρακτηρίζεται «...από μέτρια ως ακατάλληλη για ύδρευση, άρδευση και άλλες βιομηχανικές χρήσεις...».

Τον Οκτώβριο του 2007 η Ενωση Ελλήνων Χημικών με τις «Θέσεις για την επικινδυνότητα παρουσίας εξασθενούς χρωμίου στα υπόγεια νερά» αναφέρει: «Οι περιπτώσεις ύπαρξης υψηλών συγκεντρώσεων ολικού και εξασθενούς χρωμίου αλλά και τα γενικά προβλήματα που διαπιστώνονται, συνιστούν λόγο διακοπής χρήσης του νερού για ανθρώπινη αλλά και οικιακή χρήση. Επίσης επισημαίνεται ότι η χρήση νερού με παρουσία συγκεντρώσεων εξασθενούς χρωμίου για πότισμα καλλιεργειών και θερμοκηπίων, με μεθόδους που δημιουργούν αερολύματα, θα πρέπει να συνοδεύεται από λήψη προστατευτικών μέτρων για αποφυγή εισπνοής του αερολύματος από το προσωπικό που εκτελεί αγροτικές εργασίες και από άλλες ομάδες του πληθυσμού που μπορεί να εκτίθενται σ΄ αυτό. Επίσης για να διερευνηθούν οι πιθανές φυτοτοξικές επιδράσεις του χρωμίου θα πρέπει να γίνουν διερευνητικές μετρήσεις στο έδαφος των καλλιεργειών».

Τον Φεβρουάριο του 2008 το ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) με την «Αναγνωριστική Υδρογεωλογική-Υδροχημική Ερευνα ποιοτικής επιβάρυνσης των υπόγειων νερών της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης της Ασωπού ν. Βοιωτίας» υπό Π. Γιαννουλόπουλο, χαρακτήρισε τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα ως «υψηλής ρυπαντικής επιδεκτικότητας από ρυπογόνες εστίες και δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή του Ασωπού» (σελ. 65 και εξής), ενώ οι συγκεντρώσεις των ιχνοστοιχείων και των κυρίων ιόντων παραπέμπουν εκτός από αστικές ή αγροτικές και σε βιομηχανικές εστίες ρύπανσης.

Τον Φεβρουάριο του 2010 η ελληνική πολιτεία αποδέχθηκε την ύπαρξη και τη σοβαρότητα του προβλήματος της βιομηχανικής ρύπανσης στην περιοχή του Ασωπού, διά στόματος της υπουργού ΠΕΚΑ κ. Μπιρμπίλη. Στις 19-04-2010 σε Δελτίο Τύπου αναφερόμενη μεταξύ άλλων και στο αγροτικό ζήτημα εξήγγειλε πως: «Δίνεται η δυνατότητα, με σχετικά μικρή επιβάρυνση λόγω αντλήσεων, τροφοδότησης της περιοχής με αρδευτικό νερό από την Υλίκη. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται η ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων και θα υποβοηθείται η απορρύπανση των υπόγειων νερών».

Μόλις τις 11-02-2011 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πήρε θέση αναλύοντας δείγματα αγροτικών προϊόντων της περιοχής και ειδικά από τα Οινόφυτα, το Σχηματάρι και τον Αγιο Θωμά. Και ενώ οι αναλύσεις του υπουργείου συμφωνούν σημαντικά με τα ευρήματα των υπολοίπων για ύπαρξη σε αφύσικα υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων (νικέλιο, χρώμιο, χαλκός, ψευδάργυρος), παραδόξως η πολιτεία γνωματεύει πως τα προϊόντα της περιοχής δεν αποτελούν κανένα κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Κι αυτό με σκεπτικό ότι «δεν έχουν καθοριστεί ανώτατα όρια στα τρόφιμα για τις συγκεκριμένες ουσίες»!

Βιομηχανική ρύπανση

Σύμφωνα, πάντως, με τη δικαστική απόφαση 1158/30-06-2010 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκίδας, αυτή η θέση του υπουργείου είναι αυθαίρετη και αγνοεί τη νομοθετημένη Αρχή της Προφύλαξης (EK 178/2002, άρθ 7 και ΚΥΑ Υ2/2600/01 αρθ 4.1, 7.5, 8.3). Δίνεται έτσι το πράσινο φως για να συνεχίζεται η έκθεση του πληθυσμού στη βιομηχανική ρύπανση, αποφεύγοντας την επώδυνη και κοστοβόρα λήψη μέτρων για την προστασία των αγροτικών προϊόντων και των καταναλωτών αλλά και την απόδοση του κόστους αποκατάστασης στους ρυπαντές. Με απλά λόγια, αφού επίσημα δεν υπάρχει πρόβλημα τότε δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα το κράτος ούτε να θίξει κανένα.

Αυτό που προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι ότι για δύο τουλάχιστον δεκαετίες, ρυπασμένα υπόγεια νερά χρησιμοποιούνται για άρδευση στα χωράφια της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων και της Θήβας, εκθέτοντας έτσι τα προϊόντα άλλα και τους ίδιους τους καλλιεργητές σε βιομηχανική ρύπανση.